Strajki chłopskie w II RP 1936-1937 r. Wielki Strajk Chłopski: Zabito 44 chłopów, 5 tys. aresztowano, a 617 skazano wyrokami sądów.



Niekonsekwentnie przeprowadzona reforma rolna z lat 20. sprawiła, że wielki kryzys z początku następnej dekady najdotkliwiej uderzył w chłopów.

Podczas Święta Czynu Chłopskiego, obchodzonego po raz pierwszy w 1936 r., policja zamordowała 19 chłopów. Oddziały wojska i policji spacyfikowały w tym czasie 27 wsi na Zamojszczyźnie, zabijając pięć osób. Łącznie aresztowano wtedy ok. 800 ludowców, ich domy zniszczono, a majątek skonfiskowano.

Wielki Strajk Chłopski, który miał miejsce w dniach 16-27 sierpnia 1937 r.,16 sierpnia odnotowano już blisko dwieście wystąpień. Sparaliżowano dwanaście województw.

Polegał na blokadzie dróg, wstrzymaniu dowozu żywności do miast oraz rezygnacji z zakupów przez 10 dni. Został proklamowany przez Stronnictwo Ludowe, a bezpośrednio kierował nim późniejszy premier rządu RP na uchodźstwie Stanisław Mikołajczyk. Strajk ogłoszono 15 sierpnia, następnego dnia odnotowano już blisko dwieście wystąpień. Sparaliżowano dwanaście województw.

Kryzys gospodarczy lat trzydziestych wyjątkowo silnie uderzył w polską wieś, zapóźnioną cywilizacyjnie choćby w porównaniu z sąsiednimi krajami, np. Czechosłowacją. Ceny produktów rolnych w stosunku do dekady lat dwudziestych spadły o niemal połowę, spadła też znacznie produkcja. Głód, bieda, analfabetyzm i masowa emigracja ekonomiczna za ocean nie stanowiły jednak problemu dla kierownictwa sanacyjnego, coraz mniej liczącego się z aspiracjami społeczeństwa żyjącego w środku Europy.

Największe demonstracje i strajki, które znalazły też najbardziej tragiczny finał miały miejsce w najbardziej tradycyjnych regionach Polski: w Małopolsce i na Podkarpaciu. Gazetom w Polsce, zabroniono pisać o strajku.

Oprócz postulatów ekonomicznych, wśród których najważniejszym była reforma rolna, strajkujący wysunęli postulaty polityczne, żądając przywrócenia konstytucji marcowej z 1921 r., demokratycznych wyborów parlamentarnych, wzmocnienia obronności kraju i rezygnacji obozu piłsudczykowskiego z władzy. Także w tym wypadku władze sanacyjne stłumiły protest siłą. Zginęło 44 chłopów, 5 tys. aresztowano, a 617 skazano wyrokami sądów. Łącznie w latach 30. XX w. zginęło w starciach z policją i wojskiem ponad 170 chłopów